Ngày 24 tháng 4, một người phụ nữ đi ngang qua bức tường có hình quốc kỳ Nga tại Yevpatoriya, Crimea – Ảnh: Reuters
Gần đây, Washington đã có những động thái gây bất ngờ khi chính thức công nhận Crimea là một phần lãnh thổ của Nga. Điều này không chỉ đơn thuần là một tuyên bố, mà còn đi kèm với việc Nhà Trắng thừa nhận rằng Điện Kremlin đang kiểm soát một số khu vực ở miền đông Ukraine, bao gồm Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson.
Chính sách đối ngoại của Trump: Sự thay đổi từ trước đến nay
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kêu gọi Tổng thống Nga Vladimir Putin ngừng các cuộc không kích vào Kiev, sau khi có thông tin về việc ít nhất 12 người thiệt mạng. Trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng, ông Trump cho biết Washington đã gây áp lực lớn lên Moscow và bày tỏ sự không hài lòng với hành động này của Nga.
Ông Trump nhấn mạnh rằng các cuộc đàm phán hòa bình đã có những tiến triển đáng kể và Điện Kremlin đã có những nhượng bộ quan trọng. Khi được hỏi về những nhượng bộ cụ thể, ông đã trả lời rằng điều lớn nhất là “Nga đã không chiếm trọn Ukraine”. Điều này cho thấy ông Trump có một cách tiếp cận khá mềm mỏng đối với Nga, trong khi lại chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vì không đồng ý nhường Crimea cho Nga.
Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Time, ông Trump khẳng định rằng “Crimea từ lâu đã thuộc về Nga” và cho rằng Ukraine sẽ không thể lấy lại bán đảo này. Ông nhấn mạnh rằng “Crimea sẽ ở lại với Nga” và Zelensky cũng hiểu điều này. Một số nhà phân tích cho rằng việc ông Trump đề xuất Ukraine nhường một số vùng lãnh thổ cho Nga xuất phát từ tầm quan trọng chiến lược của những khu vực này đối với Moscow, trong khi Washington chỉ tập trung vào việc đạt được một thỏa thuận ngừng bắn.
Chính sách đối ngoại của Mỹ đã có sự thay đổi lớn nếu Nhà Trắng công nhận Crimea là lãnh thổ của Nga. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đã tuyên bố rằng “Mỹ sẽ không bao giờ chấp nhận việc Nga chiếm đóng Crimea”. Điều này cho thấy sự mâu thuẫn trong chính sách của Mỹ đối với vấn đề Crimea.
Phản ứng từ Kiev: Lằn ranh đỏ không thể vượt qua
Ngay sau khi chính quyền Trump đề xuất công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với Crimea, Tổng thống Zelensky đã phản đối mạnh mẽ. Ông khẳng định rằng “đây là đất nước của chúng tôi, đất nước của người dân Ukraine” và việc công nhận quyền kiểm soát của Nga sẽ vi phạm hiến pháp quốc gia.
Ông Zelensky nhấn mạnh rằng điều này sẽ không bao giờ xảy ra, ngay cả khi đổi lại là sự chấm dứt cuộc chiến. Theo tờ New York Times, lằn ranh đỏ của ông Zelensky được củng cố bởi thực tế chính trị cứng rắn tại Ukraine. Việc công nhận quyền kiểm soát của Nga sẽ bị coi là sự nhượng bộ nguy hiểm và sẽ bỏ rơi những người Ukraine sống ở Crimea.
Cựu Phó chánh Văn phòng tổng thống Ukraine, Kostyantyn Yeliseyev, nhấn mạnh rằng không một chính trị gia Ukraine nào chấp nhận bỏ phiếu để hợp pháp hóa việc chiếm đóng các vùng lãnh thổ của Ukraine. Trong các cuộc đàm phán hòa bình do Mỹ làm trung gian, Ukraine luôn hy vọng vấn đề kiểm soát Crimea sẽ không được đưa ra bàn thảo luận.
Thay vào đó, Ukraine tìm kiếm một lệnh ngừng bắn ngay lập tức và yêu cầu đảm bảo an ninh trước nguy cơ bị tấn công trở lại. Ông Refat Chubarov, người đứng đầu hội đồng người Tatar, khẳng định rằng “Crimea là quê hương của người Tatar bản địa và là một phần không thể tách rời của Ukraine”.
Đề xuất của Washington về việc công nhận Nga sáp nhập Crimea đã đặt các đồng minh châu Âu vào một tình thế khó khăn, khi họ phải lựa chọn giữa việc tiếp tục ủng hộ Ukraine hoặc đứng về phía Mỹ. Đến nay, chưa có quốc gia phương Tây nào công nhận việc Nga chiếm đóng Crimea vào năm 2014, và những bất đồng này có thể làm suy yếu quan hệ giữa Mỹ và các quốc gia châu Âu, từ đó ảnh hưởng đến an ninh xuyên Đại Tây Dương.
Ông Trump: Crimea sẽ ở lại với Nga