Gần đây, một nhóm nghiên cứu quốc tế đã công bố một phát hiện gây chấn động trong lĩnh vực thiên văn học: sự tồn tại của một hố đen đơn độc, không có sao đồng hành, nằm cách Trái đất khoảng 5.000 năm ánh sáng. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc hiểu biết về các hố đen trong Dải Ngân hà.
Phát hiện này được công bố trên tạp chí thiên văn học nổi tiếng vào tháng 4 năm 2025, dựa trên dữ liệu thu thập từ kính viễn vọng không gian Hubble và tàu thăm dò Gaia của Cơ quan Vũ trụ châu Âu. Sự kết hợp giữa các công nghệ tiên tiến đã giúp các nhà khoa học xác định được bản chất của vật thể này.
Trước đó, vào năm 2022, nhóm nghiên cứu do nhà thiên văn học Kailash Sahu dẫn đầu đã phát hiện một vật thể tối trong chòm sao Nhân Mã. Tuy nhiên, lúc đó, các nhà khoa học vẫn còn tranh cãi về việc liệu vật thể này có phải là một sao neutron hay không. Sự không chắc chắn này đã thúc đẩy nhóm nghiên cứu tiếp tục phân tích dữ liệu mới để làm sáng tỏ vấn đề.
Nhờ vào việc kết hợp dữ liệu từ nhiều năm, nhóm nghiên cứu đã xác nhận rằng vật thể này có khối lượng gấp khoảng bảy lần Mặt trời, vượt qua giới hạn khối lượng của sao neutron, và nhiều khả năng chính là một hố đen đơn độc. Điều này mở ra một hướng đi mới trong việc nghiên cứu các hố đen, đặc biệt là những hố đen không có sao đồng hành.
Khác với các hố đen đã được phát hiện trước đây, hố đen này được phát hiện khi nó vô tình đi qua phía trước một ngôi sao nền xa xôi. Hiện tượng này tạo ra hiệu ứng thấu kính hấp dẫn, khiến ánh sáng từ ngôi sao nền bị bẻ cong và phóng đại, từ đó giúp các nhà khoa học xác định sự hiện diện của hố đen.
Hố đen đơn độc này không chỉ gần hơn so với hố đen siêu khối lượng Sagittarius A* ở trung tâm Dải Ngân hà mà còn là bằng chứng cho thấy rằng hố đen có thể tồn tại độc lập mà không cần tương tác với sao đồng hành. Phát hiện này mở ra khả năng tìm kiếm thêm nhiều hố đen “vô hình” khác trong vũ trụ.
Nhóm nghiên cứu hy vọng sẽ tiếp tục phát hiện thêm nhiều hố đen đơn độc khác trong tương lai, nhờ vào sự hỗ trợ của kính viễn vọng không gian mới dự kiến sẽ được phóng vào năm 2027. Công nghệ hiện đại của kính viễn vọng này sẽ giúp các nhà khoa học khảo sát sâu hơn về các vật thể tối, từ đó làm sáng tỏ nhiều bí ẩn về số lượng và bản chất của các hố đen trong thiên hà của chúng ta.
