Hiện nay, nhiều dự án điện gió và điện mặt trời đang gặp khó khăn do thiếu giấy nghiệm thu, điều này đã thu hút sự chú ý của các cơ quan chức năng. Bộ Công Thương đã có những động thái nhằm giải quyết vấn đề này, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua.
Bộ Công Thương đã gửi báo cáo đến Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình về việc giải quyết các vướng mắc liên quan đến giá FIT theo nghị quyết 233 của Chính phủ. Mục tiêu là tháo gỡ khó khăn cho các dự án năng lượng tái tạo, giúp thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành năng lượng.
Rủi ro tranh chấp và khiếu kiện
Bộ Công Thương nhận định rằng việc giải quyết các vấn đề liên quan đến giá FIT thuộc thẩm quyền của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Do đó, EVN đã tổ chức nhiều cuộc họp với các chủ đầu tư để tìm ra phương án xử lý hợp lý.
Các chủ đầu tư đã nêu ra nhiều ý kiến liên quan đến thời điểm vận hành thương mại (COD) và quy định hiện hành không yêu cầu có văn bản chấp thuận nghiệm thu từ cơ quan nhà nước. Điều này có thể dẫn đến những tranh chấp không mong muốn trong tương lai.
Nhiều chủ đầu tư đã chấp nhận nộp phạt vi phạm hành chính hoặc đã gửi báo cáo lên các cơ quan chức năng về những lý do khách quan như dịch COVID-19, khiến họ không thể hoàn tất nghiệm thu trước COD. Điều này đã tạo ra những tác động tài chính nghiêm trọng, đặc biệt là trong việc thanh toán nợ nần.
Bộ Công Thương cho biết phương án xử lý mà EVN đề xuất chưa nhận được sự đồng thuận từ các nhà đầu tư, điều này có thể dẫn đến khả năng xảy ra tranh chấp và khiếu kiện, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư.
Trước đó, EVN đã có nhiều báo cáo về tình hình xử lý các dự án, trong đó có thông tin về số lượng các nhà máy đang gặp vướng mắc liên quan đến giá FIT.
Đến nay, có 172 nhà máy điện gió và điện mặt trời chưa được chấp thuận nghiệm thu từ cơ quan có thẩm quyền tại thời điểm được công nhận COD.
Thanh toán cho các nhà máy điện tái tạo
Công ty Mua bán điện (EPTC) đã làm việc với 159 nhà máy có văn bản chấp thuận nghiệm thu sau ngày COD. Tuy nhiên, 14 chủ đầu tư chưa có văn bản chấp thuận đã không tham gia họp, dẫn đến việc EVN tạm dừng thanh toán.
Trong số 159 nhà máy, có 39 chủ đầu tư đã báo cáo và đề nghị cơ quan quản lý kiểm tra nghiệm thu trước ngày COD. Đáng chú ý, trong số này có 65 dự án có nhà đầu tư nước ngoài, trong đó 27 dự án có 100% vốn nước ngoài.
Các dự án điện mặt trời cũng đang được thanh toán theo giá FIT1 và sẽ tạm thanh toán theo giá FIT2. Một số dự án điện gió cũng đang trong tình trạng tương tự, với việc tạm thanh toán theo giá trần chuyển tiếp.
Đối với các nhà máy chưa có văn bản nghiệm thu, EVN sẽ thực hiện tạm thanh toán chi phí vận hành và bảo trì theo chỉ đạo của Bộ Công Thương.
Bộ Công Thương đã đề xuất Phó Thủ tướng chỉ đạo EVN tích cực giải quyết các khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền. Tập đoàn cần hoàn thiện báo cáo về việc hưởng giá FIT cho các dự án năng lượng tái tạo, đặc biệt là các dự án điện mặt trời mái nhà quy mô lớn.
Đối với các dự án liên quan đến kiểm tra nghiệm thu trong thời gian dịch COVID-19, Bộ yêu cầu EVN rà soát hồ sơ và báo cáo phương án xử lý theo quy định pháp luật.
Cuối cùng, EVN cần báo cáo rõ ràng về các phương án xử lý, đảm bảo lợi ích của nhà nước và nhà đầu tư, đồng thời hạn chế tối đa tranh chấp và khiếu kiện, bảo vệ môi trường đầu tư và an ninh năng lượng quốc gia.
