Trong bối cảnh thiên tai ngày càng gia tăng, Nhật Bản, một trong những quốc gia có hệ thống phòng chống thiên tai hàng đầu thế giới, đang phải đối mặt với một vấn đề nghiêm trọng mà ít ai nghĩ đến: khủng hoảng nhà vệ sinh sau thảm họa. Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng mà còn đặt ra nhiều thách thức trong việc ứng phó với các tình huống khẩn cấp.
Gần đây, sau trận động đất mạnh xảy ra tại bán đảo Noto vào ngày 1-1-2024, hệ thống cung cấp nước và điện đã bị cắt đứt, dẫn đến việc các nhà vệ sinh không thể hoạt động. Hậu quả là chất thải tràn lan, gây ô nhiễm nghiêm trọng cho môi trường xung quanh. Tình trạng này đã diễn ra tại nhiều khu vực, bao gồm cả nhà ga ở thành phố Nanao, nơi mà các nhà vệ sinh công cộng bị tắc nghẽn, chất thải lan ra cả đường ray.
Ông Tsuyoshi Yamahana, một ủy viên hội đồng thành phố, cho biết rằng tình trạng này xảy ra do người dân không thể nhịn đi vệ sinh trong khi các nhà vệ sinh không hoạt động. Điều này không chỉ xảy ra ở các nhà ga mà còn ở nhiều cửa hàng tiện lợi và các trung tâm sơ tán, làm dấy lên lo ngại về sức khỏe cộng đồng và nguy cơ bùng phát dịch bệnh.
Các chuyên gia cho rằng việc duy trì điều kiện vệ sinh trong các tình huống khẩn cấp là rất quan trọng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều người dân vẫn chưa biết cách ứng phó với vấn đề này, mặc dù Nhật Bản nổi tiếng với việc đào tạo kỹ lưỡng về ứng phó thảm họa. Một số người thậm chí đã chọn cách uống ít nước để giảm nhu cầu đi vệ sinh, nhưng điều này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn, như hội chứng “chuyến bay hạng phổ thông” hoặc thậm chí tử vong.
Đáng chú ý, khi được phát các túi vệ sinh di động, nhiều người dân không biết cách sử dụng đúng, khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn. Tình trạng tương tự đã xảy ra sau các trận động đất lớn trước đây, khiến cụm từ “khủng hoảng nhà vệ sinh” trở nên quen thuộc trong các nghiên cứu về thiên tai tại Nhật Bản.
Để giải quyết vấn đề này, các trường tiểu học ở Nhật Bản đã bắt đầu tổ chức các buổi học về cách sử dụng túi vệ sinh di động cho trẻ em. Điều này không chỉ giúp trẻ em trang bị kiến thức cần thiết mà còn có thể trở thành người truyền đạt kỹ năng cho gia đình trong các tình huống khẩn cấp.
Giáo sư Tomoko Okayama từ Đại học Taisho khuyến nghị rằng người dân nên chủ động dự trữ túi vệ sinh di động tại nhà, nơi làm việc và các khu vực công cộng. Theo tính toán, mỗi người nên chuẩn bị ít nhất 15 bộ cho 3 ngày sử dụng, và tốt nhất là 35 bộ cho 7 ngày, trong trường hợp xấu nhất khi hệ thống thoát nước không hoạt động.
Chính phủ cũng được kêu gọi tăng cường đầu tư và truyền thông về vấn đề vệ sinh trong thiên tai cho cộng đồng, nhằm tránh lặp lại “khủng hoảng nhà vệ sinh” trong các thảm họa tương lai. Việc nâng cao nhận thức và chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp người dân ứng phó tốt hơn với các tình huống khẩn cấp, bảo vệ sức khỏe và an toàn cho cộng đồng.