Ngày nay, việc mua sắm mỹ phẩm và thuốc qua các nền tảng thương mại điện tử đang trở nên phổ biến. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu những sản phẩm giả mạo và kém chất lượng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe có còn cơ hội tồn tại trong thị trường này?
Những hệ lụy từ ‘thần dược’ và kem trộn
Ông Tuấn, một người đàn ông 80 tuổi sống tại Hà Nội, đã suýt mất mạng khi sử dụng một loại “thuốc gia truyền” mà người cháu đã mua qua mạng để điều trị đau khớp và mất ngủ. Chỉ sau vài ngày sử dụng, ông đã phải nhập viện với tình trạng huyết áp tụt, nôn mửa và nguy cơ ngừng tim. Các bác sĩ xác định ông bị suy gan và thận nặng do nhiễm độc paracetamol từ thuốc.
Tương tự, bà Phương, 65 tuổi, cũng ở Hà Nội, đã phải nhập viện nhiều lần mà không thấy cải thiện. Cuối cùng, bác sĩ phát hiện bà đã sử dụng một loại “thuốc bách bệnh” chữa xương khớp trong suốt hai năm, chứa hàm lượng corticoid cao, dẫn đến hội chứng cai thuốc khi ngừng sử dụng. Sau khi điều trị đúng cách, bà đã dần hồi phục.
Không chỉ người lớn, nhiều trẻ em cũng trở thành nạn nhân của những “bài thuốc” không rõ nguồn gốc. Một bệnh nhi 12 tuổi từ Thái Bình đã phải nhập viện do sử dụng thuốc cam đông y. Mặc dù ban đầu thấy cháu tăng cân và ăn uống tốt, nhưng sau hai tháng, cháu đã xuất hiện các triệu chứng bất thường như mặt tròn, da đỏ và mọc lông ở nhiều vùng cơ thể. Kết quả khám cho thấy cháu mắc hội chứng Cushing và các vấn đề về gan.
Thêm vào đó, các loại mỹ phẩm “handmade” và kem trộn không rõ nguồn gốc cũng gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Một nữ sinh đại học đã mua một loại “kem trị mụn từ thiên nhiên” qua mạng xã hội và chỉ sau ba ngày sử dụng, da cô đã bị viêm và tổn thương nghiêm trọng.
Ông Đậu Xuân Cảnh, chủ tịch Hội Đông y Việt Nam, nhấn mạnh rằng mỗi người bệnh có cơ địa và tình trạng sức khỏe khác nhau, không thể áp dụng chung một bài thuốc như quảng cáo “nhà tôi ba đời chữa khỏi bách bệnh”. Đây là hành vi lừa đảo và có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Người tiêu dùng cần tỉnh táo
Sau nhiều chiến dịch truy quét các sản phẩm không rõ nguồn gốc, thị trường “thần dược ba đời” và “mỹ phẩm nhà làm” đang tạm lắng. Những quảng cáo rầm rộ về các bài thuốc gia truyền và kem tự chế đã giảm đáng kể trên các nền tảng mạng xã hội. Tuy nhiên, để chấm dứt hoàn toàn vấn nạn này, sự cảnh giác và tỉnh táo của người tiêu dùng là rất quan trọng.
Ông Nguyễn Thế Thịnh, cục trưởng Cục Quản lý y dược cổ truyền, cho biết cục đã nhận được nhiều phản ánh về tình trạng mạo danh lương y và quảng bá các bài thuốc chữa bệnh mạn tính, thậm chí cả ung thư. Việc xử lý rất khó khăn vì các đối tượng thường sử dụng số điện thoại ảo và địa chỉ không xác minh được.
“Chúng tôi đã phối hợp với các sở y tế và cơ quan công an để xử lý. Cục cũng đã ban hành nhiều văn bản yêu cầu tăng cường kiểm tra và xử lý nghiêm các cơ sở hành nghề gia truyền không phép,” ông Thịnh nhấn mạnh.
Nhiều loại mỹ phẩm “nhà làm” cũng đang gây lo ngại. Theo ông Tạ Mạnh Hùng, phó cục trưởng Cục Quản lý dược, các sản phẩm này không được cấp phép và có thể chứa các chất cấm, gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe cho người dùng. Cục đã chỉ đạo các địa phương kiểm tra và xử lý nghiêm các cơ sở sản xuất mỹ phẩm không phép.
Để chấm dứt tình trạng thuốc “gia truyền ba đời” và mỹ phẩm “nhà làm” tràn lan trên thị trường, cần có một hệ thống giải pháp đồng bộ, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, nền tảng mạng xã hội và ý thức của người tiêu dùng.
Các chuyên gia khuyến nghị cần siết chặt quản lý và kiểm tra chất lượng sản phẩm. Bộ Y tế đang xây dựng cơ chế quản lý các cơ sở sản xuất thuốc và mỹ phẩm theo hướng cấp phép đầy đủ và công bố thành phần rõ ràng. Đồng thời, cần làm sạch môi trường mạng bằng cách ngăn chặn quảng cáo sai sự thật và không để “thần y online” lợi dụng nền tảng để thu hút bệnh nhân.
Đặc biệt, cần đẩy mạnh truyền thông để giúp người dân phân biệt giữa sản phẩm an toàn và sản phẩm không rõ nguồn gốc, nâng cao kỹ năng chọn lọc thông tin và tự bảo vệ sức khỏe.