Ông Lê Hoàng Châu – người đứng đầu Hiệp hội Bất động sản TP.HCM – đã có những chia sẻ quan trọng tại hội thảo “Giải pháp xử lý nợ xấu: Tìm kiếm sự hài hòa” diễn ra vào ngày 27-5.
Tình trạng nợ xấu trong bất động sản gia tăng đáng kể
Tại hội thảo, luật sư Lê Trung Phát – giám đốc Hãng luật Lê Trung Phát, Đoàn luật sư TP.HCM – đã chỉ ra rằng nợ xấu không chỉ là nỗi lo của người vay mà còn là mối đe dọa lớn đối với sự ổn định của hệ thống ngân hàng. Hiện nay, việc thu hồi nợ xấu đang gặp nhiều khó khăn.
Nhiều ngân hàng đã có bản án và quyết định thi hành án, nhưng việc bán đấu giá tài sản để thu hồi nợ lại gặp phải các tranh chấp phức tạp với bên thứ ba, khiến quá trình này kéo dài hơn dự kiến.
Đến tháng 5, tổng dư nợ tín dụng bất động sản tại Việt Nam đã vượt 1,56 triệu tỉ đồng, tăng khoảng 260.000 tỉ đồng so với cuối năm 2024, tương ứng với mức tăng 20%. Nếu tín dụng toàn hệ thống đạt mục tiêu tăng trưởng 16% trong năm nay, tổng dư nợ bất động sản có thể lên tới 3,8-3,9 triệu tỉ đồng.
Đặc biệt, tỷ lệ nợ xấu trong lĩnh vực bất động sản đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng. Theo thống kê, tổng nợ xấu của 27 ngân hàng niêm yết đã vượt 265.000 tỉ đồng, tăng 18,5% so với cùng kỳ năm trước.
Cần tìm ra sự cân bằng giữa quyền thu hồi tài sản và bảo vệ người vay
Ông Đỗ Thiên Anh Tuấn – giảng viên tại Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright – nhấn mạnh rằng tài sản bảo đảm là yếu tố quan trọng giúp ngân hàng yên tâm trong việc cấp vốn và kiểm soát rủi ro.
Ông cho rằng một cơ chế xử lý tài sản hiệu quả không chỉ bảo vệ tổ chức tín dụng trước nguy cơ nợ xấu mà còn thúc đẩy mở rộng tín dụng và củng cố niềm tin vào hệ thống tài chính.
Giá trị thực sự của tài sản bảo đảm chỉ được phát huy khi có thể thu hồi và xử lý một cách nhanh chóng, minh bạch và hợp pháp nếu người vay không còn khả năng trả nợ. Quyền thu hồi tài sản trở thành công cụ pháp lý quan trọng, đảm bảo dòng vốn lưu thông và sự ổn định của thị trường tín dụng.
Ông Lê Hoàng Châu cũng cho rằng việc xử lý nợ xấu không chỉ đơn thuần là thu hồi nợ mà còn là cơ hội để phục hồi thị trường bất động sản.
Ông đề xuất rằng chính phủ cần xem xét ban hành các cơ chế đặc thù nhằm xử lý nợ xấu một cách quyết liệt và đồng bộ. Cần có cách tiếp cận mới: thu hồi nợ, khôi phục dự án, cứu doanh nghiệp và bảo vệ việc làm cho người lao động.
Ông Châu cũng chỉ ra rằng một trong những rào cản lớn hiện nay là vấn đề pháp lý liên quan đến tài sản bảo đảm. Nhiều dự án có giá trị lớn đang bị kẹt trong các thủ tục pháp lý phức tạp, khiến ngân hàng không thể phát mãi và doanh nghiệp không thể tái cấu trúc.
Do đó, cần hoàn thiện hành lang pháp lý cho việc xử lý tài sản bảo đảm theo hướng minh bạch, rút ngắn quy trình phát mãi, bao gồm cả việc đấu giá công khai hoặc chuyển nhượng dự án.
Ông đề xuất thành lập một tổ công tác liên ngành cấp trung ương để rà soát và phân loại các dự án bất động sản đang bị ngưng trệ, từ đó có chính sách xử lý phù hợp cho từng nhóm nợ xấu, không nên áp dụng một cơ chế cứng nhắc cho tất cả.
Ông Châu nhấn mạnh rằng khi nợ xấu được xử lý, dòng tiền mới sẽ quay trở lại thị trường, doanh nghiệp sẽ phục hồi, ngân hàng sẽ trở nên lành mạnh hơn và nhà nước cũng sẽ thu được thuế.
