Metro số 1 đã chính thức đi vào hoạt động tại TP.HCM từ tháng 12 năm 2024, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc phát triển hệ thống giao thông công cộng của thành phố – Ảnh: CHÂU TUẤN
UBND TP.HCM vừa phát đi văn bản chỉ đạo các sở, ngành và đơn vị liên quan thực hiện thông báo số 1 của Ban Chỉ đạo phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại thành phố.
Đánh Giá Mạng Lưới Đường Sắt Đô Thị Theo Tầm Nhìn Mới
Chủ tịch UBND TP.HCM đã yêu cầu các sở, ban ngành và đơn vị liên quan nghiêm túc tiếp thu và thực hiện các ý kiến kết luận của Ban Chỉ đạo. Đồng thời, các đơn vị cần báo cáo và đề xuất giải pháp cho UBND thành phố nếu gặp khó khăn hoặc vướng mắc.
Cụ thể, Sở Xây dựng được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với các sở ngành khác để tiến hành rà soát tổng thể quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị theo mô hình và tầm nhìn mới, phù hợp với bối cảnh mở rộng địa giới hành chính, bao gồm việc sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu vào TP.HCM.
Trên cơ sở đó, Sở Xây dựng sẽ đề xuất điều chỉnh quy hoạch TP.HCM giai đoạn 2021 – 2030 (tầm nhìn đến 2050) và quy hoạch chung đến năm 2040 (tầm nhìn đến 2060), cũng như các quy hoạch chuyên ngành liên quan đến hạ tầng kỹ thuật, bao gồm quy hoạch không gian ngầm.
Đồng thời, Sở cũng cần chủ động phối hợp với các bộ ngành trung ương và địa phương để đề xuất cụ thể hóa các thể chế và chính sách, đặc biệt là các cơ chế và chính sách đặc thù, trình Quốc hội xem xét thông qua.
Để đảm bảo tiến độ, Sở Xây dựng cũng được yêu cầu rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục và phê duyệt đầu tư cho các dự án đường sắt đô thị, đồng thời tích hợp hiệu quả với các loại hình giao thông khác như đường bộ, đường thủy và xe buýt.
Khảo Sát Mô Hình Quỹ Đầu Tư Đường Sắt Đô Thị
Chính quyền thành phố đã giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan để xây dựng phương án huy động vốn cho hệ thống mạng lưới đô thị, theo kết luận 49 của Bộ Chính trị, nhằm đảm bảo đáp ứng yêu cầu và tiến độ triển khai các dự án đã được phê duyệt.
Đặc biệt, cần nghiên cứu và đề xuất mô hình quỹ đầu tư riêng cho phát triển đường sắt đô thị, tính toán khả năng huy động tối đa các nguồn lực và đa dạng hóa nguồn vốn, bao gồm hình thức đối tác công tư (PPP), vốn ngoài ngân sách nhà nước và các nguồn vốn hợp pháp khác.
Sở Tài chính cũng cần tham mưu cho UBND thành phố chuẩn bị kế hoạch bố trí vốn đầu tư công trung hạn cho các giai đoạn 2026-2030, 2031-2035 và hàng năm, đảm bảo phù hợp với tiến độ đầu tư phát triển các tuyến đường sắt đô thị.
Sở Nội vụ sẽ phối hợp với Công ty TNHH một thành viên Đường sắt đô thị số 1 và các đơn vị liên quan để tổ chức nghiên cứu một cách bài bản và khoa học, tham khảo kinh nghiệm từ các mô hình thành công trên thế giới.
Đặc biệt, cần chú ý đến các mô hình doanh nghiệp tư nhân trực tiếp đầu tư và vận hành hệ thống đường sắt đô thị, thay vì để các cơ quan thuộc chính quyền đảm trách.
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, Sở Nội vụ sẽ đề xuất mô hình đầu tư, quản lý, vận hành và khai thác hệ thống đường sắt đô thị phù hợp với bối cảnh và tầm nhìn phát triển mới của thành phố.
Cuối cùng, Ban Quản lý đường sắt đô thị sẽ chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan để đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị đầu tư cho các dự án đường sắt đô thị.
Việc lựa chọn các đơn vị tư vấn có đủ năng lực và kinh nghiệm cũng cần được thực hiện một cách cẩn thận, nhằm đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong triển khai.
Đối với metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương), cần thực hiện cơ chế chỉ định thầu cho các gói thầu theo tiến độ GANTT, đảm bảo tuân thủ quy trình pháp lý, công khai và minh bạch.
TP.HCM hiện có 12 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 510km. Theo nghị quyết 188 của Quốc hội, thành phố đang thực hiện các thủ tục để đầu tư đồng loạt 7 tuyến với chiều dài 355km, dự kiến hoàn thành trong 10 năm tới.
Bên cạnh đó, các tuyến đường sắt đô thị kết nối trung tâm với Cần Giờ và tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành cũng đang được xúc tiến triển khai theo hướng giao cho tư nhân thực hiện.
Với quy hoạch tỉnh, Bình Dương có 12 tuyến với khoảng 305km, trong khi Bà Rịa – Vũng Tàu có 3 tuyến với 125km. Như vậy, sau khi sáp nhập, TP.HCM sẽ có gần 1.000km đường sắt đô thị, chưa kể các tuyến đường sắt quốc gia đang được triển khai hoặc sẽ được điều chỉnh quy định để địa phương thực hiện.