Trong bối cảnh các thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM đang lên kế hoạch hạn chế và cấm xe máy chạy bằng nhiên liệu hóa thạch từ năm 2026, việc chuyển đổi sang xe máy điện trở thành một xu hướng tất yếu. Tuy nhiên, nhiều người tiêu dùng vẫn còn lo ngại về việc sạc điện tại các khu nhà trọ hay chung cư, điều này có thể gây ra những bất tiện và hạn chế về khoảng cách di chuyển.
Để giải quyết những lo lắng này, mô hình trạm đổi pin đang nổi lên như một giải pháp khả thi, giúp người tiêu dùng không phải thay đổi quá nhiều thói quen khi chuyển từ xe xăng sang xe điện. Mô hình này đã được áp dụng thành công ở nhiều quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc, và đang dần được đưa vào thực tiễn tại Việt Nam.
Chỉ thị 20 của Chính phủ yêu cầu từ ngày 1/7/2026, Hà Nội sẽ không cho phép xe mô tô và xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1, và sẽ mở rộng ra Vành đai 2 từ 1/1/2028 và Vành đai 3 từ năm 2030. Điều này cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ của thị trường xe máy điện tại Việt Nam.
Hiện tại, tỷ lệ chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện vẫn chưa đạt được mức mong muốn, do đó việc phát triển hệ thống trạm đổi pin có thể được xem như một canh bạc. Tuy nhiên, với xu hướng chính sách ngày càng nghiêng về phương tiện giao thông thân thiện với môi trường, mô hình trạm đổi pin có thể trở thành yếu tố quyết định trong cuộc đua giành thị phần.
Xu hướng này đang ngày càng lan rộng, đặc biệt với sự tham gia của một số hãng xe lớn. Một trong số đó là một thương hiệu Việt Nam đã công bố kế hoạch ra mắt xe máy điện có khả năng đổi pin, đi kèm với 1.000 trạm đổi pin đầu tiên từ tháng 10, với mục tiêu mở rộng lên 50.000 trạm trong năm nay và 150.000 trạm trên toàn quốc trong tương lai.
Theo thông tin từ hãng xe này, các mẫu xe máy điện có thể đổi pin sẽ được thiết kế tương tự như các sản phẩm hiện tại, chỉ khác biệt ở khoang chứa pin và thiết kế hai ngăn, cho phép tháo lắp hoặc đổi pin tại các trạm công cộng. Mỗi viên pin có dung lượng 1,5kWh, cho phép di chuyển khoảng 85km sau mỗi lần sạc đầy.
Phí thuê mỗi viên pin là 200.000 đồng/tháng và người dùng có thể sạc tại nhà. Khi đổi pin tại trạm, người dùng chỉ cần trả 9.000 đồng cho mỗi lần đổi pin (đã bao gồm phí sạc). Tổng chi phí sử dụng xe điện có thể ngang bằng hoặc thậm chí rẻ hơn so với xe xăng, đặc biệt là đối với những người có nhu cầu di chuyển nhiều.
Hãng xe này đã đặt tên cho phiên bản xe máy điện đổi pin là Max, với mẫu đầu tiên ra mắt vào tháng 10 có giá 20 triệu đồng, tiếp theo là các mẫu khác như Feliz, Verox, Drift…
Trước đó, một doanh nghiệp khác cũng đã công bố kế hoạch đầu tư mạnh vào xe máy điện và hệ thống trạm đổi pin. Họ dự kiến sẽ mở bán 5 mẫu xe máy điện vào quý IV và xây dựng hệ thống trạm sạc và đổi pin công cộng, mặc dù chi tiết về kế hoạch này vẫn chưa được công bố rõ ràng.
Đây là lần đầu tiên doanh nghiệp này tham gia vào lĩnh vực xe máy điện, trước đó họ chủ yếu phân phối các dòng xe tải và mở rộng sang ô tô du lịch trong thời gian gần đây.
Mô hình trạm đổi pin cũng đang được một thương hiệu lớn khác triển khai, nhưng thay vì xây dựng hệ thống trạm công cộng, họ tận dụng mạng lưới đại lý ủy quyền để cung cấp dịch vụ đổi pin. Tuy nhiên, số lượng trạm còn hạn chế và người dùng cần liên hệ trước để xác nhận tình trạng pin.
Xe máy điện của họ có tốc độ tối đa 80km/h và có thể di chuyển khoảng 73km khi sạc đầy hai bộ pin. Mỗi viên pin có trọng lượng khoảng 10kg.
Thương hiệu Selex Motor cũng đã triển khai mô hình trạm đổi pin tự động tại Việt Nam. Mặc dù không nổi bật như các thương hiệu khác, Selex đã lắp đặt khoảng 90 trạm đổi pin tại các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng.
Sản phẩm mới nhất của Selex Motor là Camel 2, có giá 28,8 triệu đồng, tốc độ tối đa 80km/h và đi kèm 3 viên pin lithium-ion cho phạm vi hoạt động lên đến 150km. Yên sau của xe có thể tháo rời linh hoạt để lắp thùng hàng, đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa của người dùng.